|
Getting your Trinity Audio player ready...
|
Abstract: Dit artikel is onderdeel van een viertal artikelen over de bezwaren tegen vrouwelijke hoofdbedekking tijdens de erediensten. We zullen in dit artikel stilstaan bij het Prostitutie Argument: “De hoofdbedekking was een lokale culturele praktijk om de gelovige vrouw te onderscheiden van de Korintische prostituees.” Deze claim wordt weerlegd door het Bijbelse argument over de Scheppingsorde en door twee historische argumenten die vraagtekens stellen bij de lokale culturele praktijk in Korinthe.
Introductie
De hoofdbedekking: Een christelijk gebod voor de vrouw gebaseerd op de Bijbeltekst 1 Korintiërs 11. Een prachtig fysiek symbool die haar vrouwelijkheid eert, en haar onderwerping aan haar man en aan God benadrukt. Het gebod om een hoofdbedekking te dragen was vanzelfsprekend voor de christelijke vrouw vanaf het begin van het christendom tot aan de eerste helft van de 20e eeuw. Maar in de tweede helft van de 20e eeuw werd dit gebod aan de kant geschoven door moderne argumenten uit de seksuele revolutie van de jaren 60. In dit artikel zullen we stil staan bij één van deze moderne argumenten: Het Prostitutie Argument.
Dit argument luidt als volgt: “De hoofdbedekking waar Paulus voor pleitte had een lokale culturele functie om de christelijke vrouw te onderscheiden van de prostituees in Korinthe. Immers, Korinthe stond bekend als de stad van prostitutie. Korinthe had namelijk een tempel van de Griekse godin Aphrodite, waar duizenden tempelprostituees seksuele handelingen verrichten met bezoekers. In de tijd van Paulus werden prostituees herkend met kort haar waarbij ze geen hoofdbedekking droegen. Omdat het in die cultuur gebruikelijk was dat vrouwen een hoofdbedekking droegen, en Paulus wilde voorkomen dat de christelijke vrouwen zouden lijken op de prostituees, droeg hij de vrouwen uit Korinthe op om hun hoofden te bedekken. Omdat dit een culturele situatie betreft die zich lokaal afspeelde, dient de hoofdbedekking niet gedragen meer te worden.” aldus de redenering.
Dit bezwaar wordt vaak aangehaald door moderne christelijke bronnen, onder andere door LivingPassages.com1, Biblestudytools.com2, Biblegems.com3, en door vele kerken. Allemaal betogen deze organisaties dat de hoofdbedekking niet meer relevant is. We gaan inzoomen op het bovenstaande argument: Is een lokale culturele situatie inderdaad de reden waarom Paulus de hoofdbedekking op droeg aan de vrouwen in de gemeente?
Bijbelse Tegenargumenten
Als eerst kijken we naar wat de Schrift zegt over dit onderwerp. Paulus zegt dat de vrouwen een hoofdbedekking dienen te dragen in de erediensten (1 Korinthe 11), en geeft als hoofdreden: de scheppingsorde (vers 3, vers 7 t/m 9). Voor een uitgebreide uiteenzetting voor de redenen die Paulus heeft opgenoemd & de getuigenis van de kerkgeschiedenis hierover: bekijk het artikel “Hoofdbedekking voor de Christelijke vrouw geldt nog steeds”.
Als Paulus géén redenen zou geven voor de instructie voor het bedekken van het hoofd, dan zouden we sterk geneigd zijn om zelf de redenen in te vullen door onze culturele kennis. Maar in dit geval onderbouwt Paulus de instructie door een beroep te doen op de Scheppingsorde, en niet op de Korintische prostituees. De man die als eerst geschapen is en bovenaan de gezagsorde staat, is voor Paulus de reden waarom de vrouw een hoofdbedekking dient te dragen. De Scheppingsorde is een reden die de lokale cultuur overstijgt. Sterker nog, Paulus stelt dat de uitvoering van de hoofdbedekking geldt voor alle kerken, waar dan ook (vers 16). Dat betekent dus dat een lokale situatie in Korinthe hoofdbedekking niet kan verklaren, aangezien dit ook buiten Korinthe de standaardpraktijk was. Daarmee heeft de vrouw dus te allen tijde een bevoorrechte positie om de Kerk te symboliseren die gesluierd wacht op haar Bruidegom: Christus.
Paulus schroomde niet om te zeggen wanneer iets alleen van toepassing was op de lokale situatie, of wanneer iets slechts zijn mening was (1 Korinthe 7:24 en 25). Hij raadde aan om niet te trouwen “met het oog op de huidige nood” (impliceert een tijdelijke, contextuele instructie), maar gaf tegelijkertijd aan dat het slechts zijn “mening” was. Paulus had hetzelfde kunnen doen met hoofdbedekking, maar dat deed hij niet. Daarentegen gaf hij redenen die de cultuur en lokale situatie overstijgen. Bovendien kan het feit dat hij mannen in dezelfde zin beveelt hun bedekking te verwijderen (1 Kor. 11:4), niet worden verklaard door een situatie omtrent vrouwelijke prostituees. Als vrouwen een hoofdbedekking dienden te dragen tijdens gebed en profetie om niet vergeleken te worden met de lokale prostituees, wat is de reden dat mannen hun eigen hoofdbedekking moesten af doen? Cultuur geeft daar geen antwoord op. De Schrift wel: Scheppingsorde.
Historische Tegenargumenten
A. 1000 Cultprostituees?
Naast exegetische gronden zijn er ook goede historische redenen om een culturele verklaring van hoofdbedekking af te wijzen. Laten we vanuit historisch oogpunt bekijken in hoeverre de claim waar is over het bestaan van tempelprostituees in Korinthe tijdens het leven van Paulus. Eerst even wat context. De stad Korinthe heeft een geschiedenis die al dateert vóór de 8e eeuw voor Christus. In 338 voor Christus kreeg de vader van Alexander de Grote controle over Korinthe. Het bleef onder het Griekse Rijk vallen totdat de Romeinen de stad in 146 voor Christus veroverde en vernietigde. In 44 voor Christus werd de stad door Julius Caesar herbouwd en al snel groeide Korinthe uit tot de meest welvarende stad in zuidelijk Griekenland. Maar dit keer werd de stad niet herbouwd als een Griekse stad, maar als een Romeinse kolonie (Jongkind, 2001)4. Korinthe kent dus twee periodes, één onder Grieks bestuur, en één onder Romeins bestuur. Het was tijdens het Romeinse bestuur, dat de Griekse Strabo verslag deed over zijn reis naar Korinthe.
Strabo was een historicus, geograaf en filosoof, en leefde tussen circa 64 voor Christus tot 24 na Christus. Hij is onder meer bekend geworden door zijn boek Geographika, een uitgebreid werk van 17 delen met een omvangrijke beschrijving van de culturele en geopolitieke wereld. Hij heeft onder andere Korinthe bezocht en daar een reisverslag over gemaakt. Dit reisverslag is het belangrijkste werk dat wordt aangehaald door historici wanneer zij willen aantonen dat Korinthe bekend stond om de tempelprostituees van Aphrodite. Strabo zei namelijk:
‘En de tempel van Aphrodite was zo rijk dat hij meer dan duizend tempelslaven bezat, courtisanes, die zowel mannen als vrouwen aan de godin hadden opgedragen.’ 5
Strabo schreef bovenstaande citaat ongeveer maximaal dertig jaar voordat Paulus de brief 1 Korintiërs schreef. Daarom zijn voorstanders van het prostitutie argument ervan overtuigd, dat Korinthe tijdens het Romeins bestuur een actief tempelprostitutie cultus had. Verschillende historici zijn echter niet met deze conclusie eens. Zij zijn van mening dat Strabo praatte over Korinthe onder Grieks bewind, niet onder Romeins bewind. Immers, Strabo’s schrijfstijl is in de verleden tijd: De tempel “was” rijk en “bezat” meer dan duizend tempelslaven.
Bovendien, in de zin voor bovenstaande citaat, verwijst Strabo óók naar het verleden:
“Demaratus, een van degenen die tiran waren geweest in Korinthe, vluchtte voor de opstanden die daar heersten en nam zoveel rijkdom met zich mee van zijn huis naar Tyrrenia, dat hij soeverein werd over de stad die hem had ontvangen, en zijn zoon zelfs koning werd van de Romeinen.”6
Demaratus was een bekende machthebber uit de 7e eeuw voor Christus, wiens zoon later koning werd over het Romeinse Koninkrijk in de 6e eeuw voor Christus (let op, niet het Romeinse Keizerrijk). De citaat over de tempelslaven van Aphrodite is geschreven na deze zin, wat des te meer bevestigt dat het een beschrijving is van het verleden en niet het heden/de tijd van Strabo.
Hiernaast zag Strabo in zijn tijd op de top van de berg een kleine tempel van Aphrodite, niet de grote tempel van Aphrodite uit de Griekse tijd:
“Zelfs de berg zelf, de Acrocorinthus, werd binnen deze muur begrepen, waar er ook vestingwerken mogelijk waren. Toen ik deze beklom, werden de ruïnes van het circuit van de fundering duidelijk zichtbaar, wat een omtrek van ongeveer 85 stadions opleverde…….Op de top staat een kleine tempel van Aphrodite, en daaronder bevindt zich de Peirene-fontein, die geen uitstroom heeft, maar voortdurend vol water is, dat transparant is en geschikt om te drinken.”7
Deze tempel van Aphrodite was de enige tempel van Aphrodite die Strabo beschreef in zijn verslag over Korinthe. Hij beschreef het als een kleine tempel in zijn huidige tijd, wat in contrast staat met de “rijke” tempel die “meer dan duizend slaven” bezat uit de Griekse tijd. Uit het verslag van Strabo is het dus niet aannemelijk dat de tempelprostitutie van Aphrodite nog gaande was toen Korinthe onder Romeins bewind viel. Professor David W. J. Gill, expert in archeologie, schrijft daarom:
“Sommigen hebben de drang van vrouwen om sluiers te dragen opgevat, zoals Paulus ervoor zorgde dat ze niet werden aangezien voor prostituees of hetairai. Een deel van de reden voor deze opvatting ligt in de interpretatie van Korinthe als een ‘door seks geobsedeerde’ stad waar prostituees vrijelijk door de straat zwerven. De 1000 hetairai die verband houden met de cultus van Aphrodite, en de overeenkomstige bekendheid van Korinthe, behoren tot de hellenistische stad die in 146 v.Chr. door Mummius werd weggevaagd. Het Romeinse heiligdom was daarentegen veel bescheidener. “ (pagina 252)8
Dr. Gill plaatst in bovenstaande citaat de geograaf Strabo in zijn voetnoten als referentie. Strabo’s werk wordt dus geïnterpreteerd als een bevestiging van tempelprostitutie in Grieks Korinthe, en niet onder Romeins Korinthe. Dr. Barbette Spaeth, een professor en expert in Romeinse mythologie, schrijft over de citaat van Strabo over de 1000 tempelprostituties van Aphrodite:
“de context geeft aan dat Strabo praat over Grieks Korinthe in de zevende eeuw voor Christus, niet de Romeinse stad van zijn eigen tijd.”9
Dr. Steven M. Baugh, professor emiritus van het Nieuwe Testament, schrijft over de verwijzing van Strabo naar de 1000 tempelslaven: “Strabo was duidelijk niet van plan de praktijk te presenteren als een praktijk die nog steeds bestond in het Augustus-tijdperk, vooral omdat hij een paar paragrafen later opmerkte dat Korinthe slechts een klein heiligdom van Aphrodite bezat.”10
De bovenstaande analyses en commentaar van historici laten dus zien dat de aanname ‘In de Romeinse Korinthe was een actieve prostitutie cult bij de tempel van Aprodite gaande’ op zijn zachts gezegd historisch omstreden is.
B. Prostituees droegen geen hoofdbedekking in Korinthe?
Tot slot gaan we vanuit historisch oogpunt bekijken of deze aanname wel klopt: “Vrouwen in Korinthe zonder hoofdbedekking werden geassocieerd met prostituees.”
In sommige oosterse culturen was het inderdaad gebruikelijk dat vrouwen zonder hoofdbedekking gezien werden als prostituees. Dit betrof vaak echter niet alleen een hoofdbedekking, maar ook gezichtsbedekking. Het Midden-Assyrische Rijk had een wetboek dat expliciet beschreef dat wanneer Assyrische vrouwen buiten waren, zij een sluier moesten dragen.11 Prostituees werden echter verboden om een sluier buiten te dragen, en werden bestraft als zij dat wel deden.12 Hetzelfde gold voor vrouwelijke slaven. De sluier diende dus als teken van de aristocratische rang, en om onderscheid te maken tussen ‘respectabele’ vrouwen” en degenen die publiekelijk beschikbaar waren” (prostituees).13,14 Echter, in andere culturen was het andersom. In de Sumerische periode werden vrouwen die wél hoofdbedekking droegen, gezien als prostituees. Dit was in tegenstelling tot vrouwen die géén hoofdbedekking droegen.15,16
De vraag echter is, wat was de gangbare cultuur in Korinthe onder Romeins bewind? Werden vrouwen zonder hoofdbedekking standaard geassocieerd met prostituees? Historische bronnen lijken deze aanname tegen te spreken. Openbare marmeren portretten van vrouwen in Korinthe uit de Romeinse tijd, vermoedelijk leden van rijke en prestigieuze families, werden meestal blootshoofds getoond. Ook marmeren standbeelden van vrouwen in Korinthe werden meestal blootshoofds uitgebeeld.17 Dit zou erop kunnen duiden dat het in een Romeinse kolonie sociaal aanvaardbaar was dat vrouwen in het openbaar blootshoofds werden gezien (Gill, p.251).
Gordon D. Fee, een expert op tekstkritiek van het Nieuwe Testament en een gezaghebbende Bijbelcommentaargever binnen evangelicale kringen, schrijft:
“Er werd vaak gesuggereerd dat kort haar of een geschoren hoofd het kenmerk van de Korinthische prostituees was. Maar er is geen hedendaags bewijs om deze opvatting te ondersteunen.”18
Met andere woorden, het wordt historisch betwist of vrouwen zonder hoofdbedekking in Korinthe geassocieerd werden met prostituees.
Conclusie
Paulus laat ons niet in het ongewisse over de vraag waarom vrouwen hun hoofd moeten bedekken en mannen zich moeten onthouden. Het feit dat hij zegt: “Om deze reden” (1 Kor. 11:10) betekent dat het antwoord gevonden zal worden in de exegese, en niet in culturele analyse. De beroeping op de Scheppingsorde is de reden voor de vrouwelijke hoofdbedekking. En de Scheppingsorde overstijgt elke culturele realiteit. Dat gezegd hebbende, als we de Romeinse culturele praktijken van die tijd onderzoeken, zien we dat:
A) Het wordt betwist vanuit historisch oogpunt of Korinthe in de tijd van Paulus een prostitutie cult had
B) Het wordt betwist vanuit historisch oogpunt dat vrouwen in Korinthe zonder bedekking werden geassocieerd met prostitutie.
Omdat de Bijbelse en de historische argumenten het prostitutie argument tegenspreken, dient het prostitutie argument terzijde worden geschoven.
Bronvermelding:
- Apostle Paul and Head Coverings. (z.d.). Living Passages. https://www.livingpassages.com/apostle-paul-and-head-coverings/
- Verrett, B. (2023, 28 september). What Does the Bible Say about Head Coverings? Bible Study Tools. https://www.biblestudytools.com/bible-study/topical-studies/what-does-the-bible-say-about-head-coverings.html#google_vignette
- I Corinthians 11:1. (z.d.). Biblegems. https://www.biblegems.com/ICOR11V1.HTM
- Dirk Jongkind – Corinth In The First Century AD: The Search For Another Class, Tyndale Bulletin 52.1, (2001) 139
- Strabo – Geographika Book VIII, hoofdstuk 6, sectie 20
- Strabo – Geographika Book VIII, hoofdstuk 6, sectie 20
- Strabo – Geographika Book VIII, hoofdstuk 6, sectie 21
- David W. J. Gill – The Importance of Roman Portraiture for Head-Coverings in 1 Corinthians 11:2-16, Tyndale Bulletin 41.2
- Spaeth, B. S. (2023). Paul, Prostitutes, and the Cult of Aphrodite in Corinth. Biblical archaeology review. 65
- Baugh, S. M. (1999). Cult prostitution in New Testament Ephesus: a reappraisal. Journal of the Evangelical Theological Society, 42(3), 443.446
- Graeber, David(2011). Debt: The First 5000 Years. Brooklyn, NY: Melville House. 184
- Stol, Marten (2016). Women in the Ancient Near East. Richardson, Helen,, Richardson, M. E. J. (Mervyn Edwin John), 1943–. Boston: De Gruyter. p. 676.
- Ahmed, Leila (1992).Women and Gender in Islam. New Haven: Yale University Press. p. 15.
- El Guindi, Fadwa; Sherifa Zahur (2009). The Oxford Encyclopedia of the Islamic World.
- Bereket Kültü ve Mabet Fahişeliği. (2005). Kaynak Yayınları.
- Female academic claims Muslim veils originally worn by prostitutes. Daily Mail Online. https://www.dailymail.co.uk/news/article-413909/Female-academic-claims-Muslim-veils-originally-worn-prostitutes.html
- Palagia, O. (2017). Regional schools in Hellenistic sculpture. Oxbow Books. p.9
Gordon D. Fee, The First Epistle to the Corinthians (Grand Rapids: Eerdmans Publishing Co, 1987). p.510
